گستردگي رسوم و خصلت هاي فرهنگي گيلانيان با توجه به تعدد قومي و گوناگوني لهجه ها به حدي است كه بعضي از آداب و آيين هاي مردمي گيلان به مردم در هجمه هاي زندگي شهري رو به فراموشي و برخي ديگر امروز كم رنگ شده است.

از مراسم كهن ايرانيان كه در گيلان همه با بعضي تغييرات جزيي به آن مي پردازند چهارشنبه سوري است كه در غروب آخرين سه شنبه سال و در شب چهارشنبه انجام مي شود به اين منظور خار، بوته، گون و كاه جمع آوري مي شود و با درست كردن پشته هايي كه معمولا رو به سمت قبله مي باشد و پس از آتش زدن آنها، از روي آتش مي پريدند و هنگام پريدن با خوشحالي مي خواندند گل گل چهارشنبه به حق پنجشنبه زردي بشه، سرخي بايه، نكبت بشه، دولت بايه.

يعني اين شعله آتش چهارشنبه، به حق پنجشنبه، زردي و ضعف و بيماري رخت بر بندد و نوبت سرخي و نشاط و خرمي فرا رسد. دوره نكبت و ناكامي به سر آيد و دولت و اقبال روي نمايد.

اين سنت ديرينه از روزگار زرتشت حتي جلوتر برجاي مانده، در دوران اسلامي با اعتقادات مردم در هم آميخته و رنگ و بويي ديني گرفته است.

نوروزخواني از مراسم آخر هر سال در گيلان است و نوروزخواني كه هم اكنون نيز كم و بيش رواج دارد در گيلان نماد ورود بهار و خير و بركت است براي اين كار گروهي نوروز خوان در كوچه و خيابان به راه مي افتند و اشعاري مي خوانند.

از معروف ترين اين اشعار مي توان به دوازده امام و عروس كوله اشاره داشت.

يكي ديگر از مراسم قبل از سال نو اجراي يك نمايش عروسكي به نام آينه تكم است كه در نواحي غربي استان گيلان انجام مي شد. تكم چي ها از آذربايجان به نقاط هشتپر و حتي انزلي و رشت مي آمدند و پيام آور رسيدن سال نو و نوروز مي شدند.

تكم عروسكي به شكل بز بود كه به دسته اي متصل مي شد و آن را با پارچه ها و منجوق هاي رنگي و پر مي آراستند و با بالا و پايين بردن دسته اي كه از ميان چوبي سوراخ دار مي گذشت آن را به حركت و جنبش وا مي داشتند، در كنار اين نمايش با صداي دو چوب كه به هم مي خورد و آهنگي شاد را تداعي مي كرد تكم چي ترانه هايي خوش آهنگ مي خواندند.

و يكي ديگر از مراسم متداول گيلانيان در گذشته آب باري بود كه امروز كمتر اثري از آن مي توان يافت اين جشن در شرق و غرب گيلان رواج داشته است و به آبريزان و آب پاشان معروف بوده است.

سيزده سال، آخرين مراسم نوروز است، نوروزي كه با آتش بازي شروع شده، در اين روز گيلانيان در كنار بركه ها، رودخانه ها و در دل جنگل ها مي روند و به صورت گروهي آخرين روز نوروز را گرامي مي دارند.

دختران گيلاني در اين روز سبزه گره مي زنند تا بختشان باز شود و با هزاران اميد و آرزو سبزه اي را كه در اين مدت در ايام نوروز در خانه داشته اند به دست آب مي سپارند و 7 عدد سنگ با 7 هزار آرزو در آب مي اندازند و اين روز كه روز طبيعت نام دارد با بندبازي و كشتي گيله مردمي و نواختن ساز و نقاره نيز همراه است.